οικολογικά χρώματα και τι πρεπει να γνωριζουμε..

Κάθε μέρα οι έρευνες φέρνουν στο φως όλο και κάτι καινούριο και για ένα γονιό είναι πρόκληση να γνωρίζει τι πρέπει να κάνει για να προστατέψει την οικογένεια του. Εκτός από τους γνωστούς κινδύνους, περίπου το 70% των γενετικών ανωμαλιών προέρχονται από άγνωστους παράγοντες. Για το λόγο αυτό πρέπει να έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά διότι κάτι που θεωρητικά φαίνεται ασφαλές σήμερα μπορεί αύριο να αποδειχτεί ότι χειρότερο για την υγεία μας όπως άλλωστε έχει συμβεί τόσες πολλές φορές στο παρελθόν.
Όλα αυτά τα χρόνια η βιομηχανική δραστηριότητα και η ανεξέλεγκτη εναπόθεση επικίνδυνων αποβλήτων σε υπαίθριους χώρους, θάλασσα, χωματερές κ.λπ. συντέλεσαν στην ρύπανση του περιβάλλοντος από χημικές ουσίες όπως τα βαρέα μέταλλα (μόλυβδος, υδράργυρος, κάδμιο, εξασθενές χρώμιο), παράγωγα πετρελαίου, διοξίνες κ.α. Έτσι από υγρά αυτοκινήτων, βενζίνη, μπογιές, μπαταρίες, επιμεταλλώσεις, παλιές σωληνώσεις νερού, πλαστικά, τενεκεδάκια τροφίμων, φρούτα, κρέας, λαχανικά και ψάρια έχουν βρεθεί να είναι επιβαρημένα με τοξικές ουσίες που βλάπτουν την υγεία μας.
Σήμερα αποδεκτά επίπεδα μολύβδου είναι τα 10 μg/dL και επίπεδα πάνω από αυτά θεωρούνται μη ασφαλή διότι μπορεί να επιφέρουν μόνιμες βλάβες. Σε παιδιά 6-12 χρόνων έχουν παρατηρηθεί δυσκολίες στην αριθμητική και στην ανάγνωση σε επίπεδα μικρότερα από 5 μg/dL! Επίσης ο μόλυβδος ευθύνεται για το Σύνδρομο Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα. Παιδιά τα οποία έχουν χαμηλές συγκεντρώσεις μολύβδου στο αίμα τους μπορεί να είναι υπερκινητικά, ευερέθιστα και να μην μπορούν να συγκεντρωθούν.

Σε πιο υψηλές συγκεντρώσεις, τα παιδιά παρουσιάζουν προβλήματα μάθησης, προβλήματα στην ανάγνωση, καθυστέρηση στην ανάπτυξη και απώλεια ακοής. Άρα αυτό δείχνει ότι και τα χαμηλά επίπεδα μολύβδου μπορεί να είναι τοξικά για τον εγκέφαλο των παιδιών και δεν μπορούν να θεωρηθούν ασφαλή. Για παιδιά και ενήλικες με χαμηλά επίπεδα, η απλή αποφυγή έκθεσης μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των επιπέδων. Το δυσάρεστο όμως είναι ότι οι βλάβες που προκαλεί ο μόλυβδος δεν είναι ανατρέψιμες αλλά μόνιμες έστω και αν δοθεί θεραπεία η οποία θα μειώσει τα επίπεδα στο αίμα των παιδιών. Η χρησιμοποίηση του μολύβδου σήμερα στην παρασκευή χρωμάτων έχει μειωθεί σημαντικά μετά την εμφάνιση των χρωμάτων που έχουν βάση το Latex. Το ερυθρό όμως του μολύβδου παραμένει αναντικατάστατο ειδικά ως προστατευτικό της επιφάνειας των μετάλλων από τη σκουριά (μίνιο).

Η επιλογή της μπογιάς που θα χρησιμοποιήσετε είναι πολύ σημαντικός παράγοντας μείωσης ή αύξησης της έκθεσης στα χημικά που περιέχει. Σίγουρα οι καιροί είναι δύσκολοι κα μία γέννα δεν είναι και το πιο φθηνό πράγμα άρα προσπαθείτε να εξοικονομήσετε χρήματα από παντού. Όταν λοιπόν πάτε να αγοράσετε μπογιές θα διαπιστώσετε ότι η διαφορά της τιμής μεταξύ της οικολογικής και απλής μπογιάς είναι μεγάλη με σαφώς την οικολογική ακριβότερη.

Υπάρχουν περίπου 10,000 χημικές ουσίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τις μπογιές των τοίχων και των επίπλων του σπιτιού σας. Μία κατηγορία είναι και οι πτητικές οργανικές ουσίες (VOC). Οι χαρακτηρισμοί «οργανικό» δεν εξασφαλίζουν ότι πρόκειται για κάτι που δεν βλάπτει την υγεία. Η εξάτμιση των διαλυτών από τα υλικά που χρησιμοποιούνται για επιστρώσεις επιφανειών όπως χρώματα, βερνίκια, μελάνες κ.λπ. είναι μία σημαντική πηγή VOC που είναι γνωστοί για τα σοβαρά προβλήματα υγείας (π.χ. καρκίνο) που προκαλούν. Οι οργανικές αυτές ενώσεις που προκαλούν τοξικές επιπτώσεις στον άνθρωπο περιλαμβάνουν το βενζόλιο και το 1,3 βουταδιένιο που προξενούν λευχαιμία, τη φορμαλδεϋδη που προξενεί καρκίνο του πνεύμονα, τις πολυχλωριωμένες διφενυλικές ενώσεις (PCBs), τις πολυχλωριωμένες τετραφενυλικές ενώσεις (PCTs), τις διοξίνες κ.λπ. Δυστυχώς οι εταιρείες χρωμάτων έχουν καταφέρει να εξαιρεθούν από την υποχρέωση να αναφέρουν τη λεπτομερή σύσταση του προϊόντος τους, επομένως μόνο από αυτό εμείς ως καταναλωτές πρέπει να είμαστε ακόμα πιο καχύποπτοι.

Εκτός από τις μπογιές που χρησιμοποιούμε για τους τοίχους κάποιες από αυτές τις ενώσεις βρίσκονται και στα έπιπλα που διαλέγουμε (όπως κούνια μωρού κ.λπ.). Σύμφωνα με το νόμο, απαγορεύεται τα έπιπλα να περιέχουν παραπάνω από 5% VOC. Όλα τα ξύλα και τα υλικά με βάση το ξύλο (π.χ. έπιπλα, δάπεδο κ.λπ.) που φέρουν οικολογικό σήμα τύπου Ι το οποίο ικανοποιεί τα κριτήρια του κανονισμού θεωρείται ότι συμμορφώνονται. Η απλή σήμανση «χαμηλή περιεκτικότητα σε πτητικές οργανικές ουσίες» δεν σημαίνει και εντελώς ακίνδυνη σύνθεση. Όπως είπαμε και παραπάνω, ουσίες όπως η ακετόνη, η αμμωνία, το αιθυλένιο, το βενζόλιο κ.λπ. μπορούν μια χαρά να προκαλέσουν τις επιπτώσεις τους στην υγεία τόσο την δική μας αλλά και των παιδιών μας. Για παράδειγμα το βενζόλιο σαν αυτούσια ένωση μπορεί να προκαλέσει χρόνιες παθήσεις όπως καρκίνο, αταξία στο κεντρικό νευρικό σύστημα, δυσλειτουργία στο ήπαρ και τους νεφρούς, ανωμαλίες στην αναπαραγωγή και προβληματικές γεννήσεις. Ένα μείγμα ελαίου σόγιας και ζάχαρης μπορεί να αντικαταστήσει τους διαλύτες και τις ρητίνες που χρησιμοποιούνται στις μπογιές μειώνοντας τις VOC.

Προϊόντα ξύλου όπως μελαμίνες, κόντρα πλακέ, μοριοσανίδες (νοβοπάν), Ινοσανίδες (MDF), συγκολλώνται με ουσίες που περιέχουν φορμαλδεΰδη, που εκλύεται στο περιβάλλον και ενοχοποιείται για αλλεργίες, κινητικά προβλήματα, δερματίτιδες, ενώ θεωρείται «ύποπτη» για καρκίνο.

Τα βερνίκια και οι βαφές επίπλων που δεν είναι υδατοδιαλυτά χρησιμοποιούν πτητικές οργανικές ενώσεις (VOC) σε μεγάλες περιεκτικότητες, ουσίες οι οποίες εξατμίζονται και ενοχοποιούνται για επιβάρυνση του κεντρικού νευρικού συστήματος -με συμπτώματα όπως υπνηλία, πονοκέφαλο ή ναυτία-, για αλλεργίες, δερματίτιδες και βρογχικό άσθμα.

   Να προτιμάμε το μασίφ ξύλο ή προϊόντα με μηδενικές ή χαμηλές εκπομπές φορμαλδεΰδης – κλάσης Ε1. Προσοχή στην επιλογή των επίπλων για τα παιδικά δωμάτια.

•   Στην αγορά κυκλοφορούν πολλά βερνίκια και βαφές που χρησιμοποιούν νερό ως διαλύτη, με συνέπεια να έχουν πιο «ήπιες» εκπομπές.
•   Μπορεί κανείς να βρει οικολογικά βερνίκια και βερνικοχρώματα, που πρέπει να είναι πιστοποιημένα και να φέρουν το ειδικό σήμα της Ε.Ε. «μαργαρίτα» ή τον «γαλάζιο άγγελο» αν είναι γερμανικό προϊόν.

•   Καλό θα είναι να ελέγχουμε τα χρώματα που χρησιμοποιήθηκαν στα έπιπλα που αγοράζουμε.

•   Αν θελήσουμε να βάψουμε, θα πρέπει να το κάνουμε σε εξωτερικούς και καλά αεριζόμενους χώρους.

•   Ιδιαίτερα όταν υπάρχουν παιδιά στο σπίτι, πρέπει να επιλέγουμε προσεκτικά τα καθαριστικά πατωμάτων ή ξύλινων επίπλων, προτιμώντας τα βιοδιασπώμενα προϊόντα.

Είναι σαφές ότι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος είναι η πρόληψη. Επομένως λοιπόν για τις αγορές σας επιλέξτε προϊόντα με την ειδική σήμανση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (όπως π.χ. τη μαργαρίτα, CE, ή BFR Free). Προτιμήστε υποκατάστατα λαδομπογιάς που έχουν νερό για διαλύτη, όπως επίσης και υδατοδιαλυτό αστάρι. Αποφύγετε το μίνιο, περιέχει μόλυβδο, όπως επίσης και τα πλαστικά έπιπλα. Αγοράστε χαλιά ή μοκέτες που είναι καλής ποιότητας και αερίζετε συχνά το σπίτι.

*(Η σήμανση CE συμβολίζει τη συµµόρφωση προς όλες τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται στους κατασκευαστές για το προϊόν, δυνάμει των κοινοτικών διατάξεων που προβλέπουν την τοποθέτησή της. Όταν η σήμανση CE τοποθετείται σε προϊόντα, αποτελεί δήλωση του φυσικού ή νομικού προσώπου που την έχει τοποθετήσει ή είναι υπεύθυνο για την τοποθέτησή της ότι το προϊόν συµµορφώνεται προς όλες τις εφαρµοστέες απαιτήσεις και ότι έχουν ολοκληρωθεί επιτυχώς οι κατάλληλες διαδικασίες αξιολόγησης της συµµόρφωσης.

Τα κράτη µέλη δεν επιτρέπεται να περιορίζουν τη διάθεση στην αγορά και τη θέση σε λειτουργία προϊόντων που φέρουν τη σήμανση CE, εκτός εάν τέτοιου είδους μέτρα μπορούν να δικαιολογηθούν βάσει στοιχείων µη συµµόρφωσης του προϊόντος)